نرم افزار ابسیدین (Obsidian) چیست؟

ابسیدین یک پایگاه و نرم افزار مدیریت دانش شخصی است که می‌توانید بسته به نیاز خود آن را شخصی سازی کنید. این نرم افزار یک ابزار مناسب برای ساختن ذهن دوم شما محسوب می‌شود و می‌توانید ایده‌ها و مطالب خود را به روش‌های انعطاف پذیر و غیرخطی به هم متصل کنید و از مطالب خود ارزش افزوده ایجاد کنید. در این یادداشت به معرفی و مزایای ابسیدین می‌پردازیم.
نرم افزار ابسیدین

آنچه در این مقاله می‌خوانید:

ابسیدین چیست و چه مزایایی دارد؟

در طول زندگی دیجیتالی‌‌ام شاید به صورت هفتگی نرم افزارها و سایت‌های جدیدی را تست کرده‌ام. اما به جرأت می‌توانم بگویم هیچ وقت بیشتر از این با یک نرم افزار درگیر نشدم. نرم افزاری که هر چه خواستم در آن بود و توانستم نظم خوبی به تمامی محتواهایم بدهم. در این مطلب کوتاه میخواهیم شما را با نرم افزار ابسیدین آشنا کنیم.

ابسیدین از سال ۲۰۲۰ کار خود را آغاز کرد. این تیم سه قاعده خیلی مهم برای نرم افزار خود بیان کرده است:

  • داده ها بر روی کامپیوتر و به صورت Plain Text ذخیره می‌شوند.
  • لینک کردن فایل‌ها، ایده محوری نرم افزار است.
  • نرم افزار، قابل توسعه توسط دیگران است.

این سه هدف شفافیت بسیار خوبی در توسعه و طراحی به این نرم افزار داد. کاربران مالک داده‌های خود هستند و هر وقت بخواهند می‌توانند روی محصول دیگری مهاجرت کنند. هم‌چنین دو ویژگی‌ مهم دیگر به ابسیدین قدرت بیشتری داده است:

  • نرم افزار برای عملکرد بهتر بهینه شده است.
  • قابلیت جستجوی سراسری خیلی خوبی دارد.
  • برای فارسی زبانان عالی است.
  • مستندسازی خوبی انجام شده است.

در این مطلب در مورد هر کدام از قابلیت‌ها صحبت می‌کنیم.

داده‌ها به صورت لوکال ذخیره می‌شوند.

هسته اصلی ایده ذخیره داده‌ها به صورت لوکال، مالکیت داده است. شما مالک این داده هستید و می‌توانید آن را ویرایش کنید، پاک کنید یا بک آپ بگیرید. یادداشت‌هایتان مال شما هستند. هر کاری دلتان بخواهد می‌توانید با آن بکنید.
مالکیت داده خیلی مهم است. ریسک اینکه در یک نرم افزار قفل شوید را به حداقل ممکن می‌رساند. داده ها در اختیار شما هستند و در اختیار شخص ثالث قرار نمی‌گیرند. یادداشت‌ها را شما در نرم افزار می‌نویسید ولی اگر انتخاب نرم افزار درستی نداشته باشید برای خروجی گرفتن لَنگ امکانات آن نرم افزار خواهید شد.
یادداشت‌های شما، یادداشت‌های شما هستند. ‌همچنین اگر می‌خواهید بین گوشی و دسکتاپ فایل‌هایتان را به اشتراک بگذارید می‌توانید از افزونه Remotely Save استفاده کنید. راهنمای آن را در این مطلب کارفکر نوشته‌ایم.

انجام روش PARA در ابسیدین

قابلیت ذخیره لوکال چهار مزیت دیگر نیز دارد:

  • عملکرد: ویرایش یک فایل در ابسیدین به سرعت ویرایش یک فایل Text است. هیچ وقت هنگ نمی‌کند و همیشه با سرعت خوب در اختیار شماست. حتی سنگین‌ترین فایل‌ها را می‌توانید در کمتر از چند ثانیه باز کنید.
  • انعطاف: شما محدود به ابسیدین نیستید. به راحتی می‌توانید از نرم افزارهای دیگر ویرایش متن هم استفاده کنید. اگر روزی ابسیدین توسعه نیافت می‌توانید از نرم افزار دیگری‌ برای مدیریت یادداشت‌هایتان استفاده کنید.
  • امنیت: داده‌های شما روی سرورها نیستند و اگر داده محرمانه یا شخصی دارید فقط روی کامپیوتر خودتان ذخیره می‌شود. ما به عنوان یک ایرانی همیشه در معرض خطر تحریم هستیم. در این نرم افزار فایل‌ها همیشه در کنارمان هستند و اگر هر چند وقت بک آپ بگیریم که دیگر همیشه در دسترسمان هستند.
  • آفلاین: در ایران که شما هر روز با محدودیت‌های بیشتر مواجه می‌شوید، مهم است که دسترسی‌تان به پایگاه دانش‌تان محدود نشود.

داده‌ها به صورت PlainText ذخیره می‌شوند.

الزاما هر وقت داده‌ها روی کامپیوتر شما ذخیره شوند به این معنا نیست که شما به محتوای آن دسترسی دارید. برای همین ابسیدین از فرمتی به نام Markdown استفاده می‌کند. این فرمت به شما این قابلیت را می‌دهد که با آموختن چند دستور ساده فایل‌ها را ویرایش کنید.

پیشنهاد مطالعه
در این لینک می‌توانید با چند دقیقه وقت گذاشتن مارک داون را بیاموزید. مارک‌داون هم برای ویرایش کردن و هم برای خواندن استفاده می‌شود.

وقتی یک نرم افزار از مارک‌داون استفاده می‌کند به این معناست که نرم افزارهای دیگر هم می‌توانند فایل‌‌های آن را بخوانند و ویرایش کنند. خیالتان راحت است که دیگر اسیر یک نرم افزار نشده‌اید. فردا روزی اگر ابسیدین پولی شد یا هر اتفاق ناگواری برای این نرم افزار افتاد، شما مختارید که از نرم افزار دیگری برای ویرایش فایل‌هایتان استفاده کنید.

اگر تجربه خروجی گرفتن از نرم افزارهای دیگر را داشته باشید حتما به یاد دارید که برخی از داده‌ها در حین خروجی گرفتن درست ترجمه نشده و دستی باید این کار را انجام دهید.
ابسیدین خودش را یک همکار در ویرایش کردن فایل‌های شما می‌داند. اگر بخواهید، همزمان می‌توانید از چندین ویرایشگر دیگر فایل استفاده کنید. فایل‌هایتان را با VSCode ویرایش کنید. همزمان ابسیدین متوجه می‌شود و تغییرات شما را به صورت زنده گزارش می‌کند.

لینک کردن فایل‌ها؛ ایده محوری و فوق‌العاده

لینک (متصل) کردن یادداشت‌ها به یکدیگر هسته اصلی فکر کردن است. شما مدام در فکر کردن، چند موجودیت را بهم ربط می‌دهید ولی هر کدام مستقل از هم ارزش دارند. مثلا شما امروز در کافه‌ای نشستید روی یک پروژه کار کردید و تسکی را انجام دادید. هر کدام از این کلمات می‌توانند بک لینک باشند تا وقتی هر کدام را مستقلا بررسی می‌کنید به یکدیگر وصل باشند و راحت تر به نتیجه برسید. یا مطلبی را در مدیریت استراتژیک می‌خوانید و در حین مطلب به مدیریت محصول هم اشاره می‌شود. وصل بودن این گزاره‌ها با هم باعث می‌شود در هر جایی محتوای مربوط به خودش را داشته باشید.

ابسیدین این ایده را از ابتدای شروع توسعه خود به خوبی پیاده سازی کرده است. در ابسیدین شما با باز کردن دو براکت([[ ]]) میتوانید به راحتی به همه فایل‌هایتان را یه یکدیگر لینک کنید. با سرعت بالا می‌توانید یک فایل جدید بسازید یا به یادداشت دیگری ارجاع دهید. این قابلیت ساده باعث می‌شود یادداشت‌هایتان فقط در یک نوت خلاصه نشوند و هر جا که خواستید آن‌ها را در اختیار داشته باشید.

پیشنهاد مطالعه
در مطلب چگونه در ابسیدین یادداشت‌های خود را دسته‌بندی کنیم، در مورد لینک کردن فایل ‌ها و اصولی که باید برای خود قائل شوید بیشتر صحبت کردده‌ایم.
یادتان باشد که چه چیزی باعث شده اینترنت اینقدر قابل استفاده باشد. پاسخ یک کلمه است؛ لینک‌ها. قابلیت وصل کردن یک صفحه وب به دیگری.
چرا ویکی پدیا اینقدر مشهور است؟ یک مطلب را می‌خوانید به صد مطلب دیگر وصل است و واژه‌های آبی رنگ کلید شما هستند برای یادگیری بیشتر.
لینک در ابسیدین باعث می‌شود بتوانید ویکی پدیای شخصی خود را بسازید.

قابلیت توسعه: شما هم به توسعه نرم افزار دعوتید.

یکی از بهترین ویژگی‌های ابسیدین که باعث می‌شود بیش از هر نرم افزار دیگری محبوب شود قابلیت توسعه توسط دیگران است. برنامه‌نویس‌های دیگر نیز می‌توانند نرم افزار را توسعه دهند:

  • برای نرم افزار قالب‌های جدید توسعه دهند و ظاهر نرم افزار را عوض کنند.
  • نحوه تعامل شما با نرم افزار از طریق کیبورد قابل ویرایش باشد.
  • از طریق افزونه بتوانید به نرم افزار قابلیت‌های جدید اضافه کنید.
    ایده‌های خلاقانه و جالبی از طریق دیگران به نرم افزار اضافه شده است که حتی برخی از آن‌ها از الزامات برای استفاده شده است. به راحتی و با یک کلیک می‌توانید یک دنیای جدید به نرم افزار اضافه کنید یا ظاهرش را عوض کنید. در کارفکر افزونه‌های کاربردی ابسیدین را معرفی می‌کنیم.

تا امروز بیش از ۱۹۰۰ افزونه به مخزن افزونه‌های ابسیدین اضافه شده است. کارفکر افزونه تقویم فارسی را برای ابسیدین نوشته است که‌ می‌توانید در این مطلب با آن آشنا شوید.

یک نکته مهم: در نظر داشته باشید نرم افزار ابسیدین Open Source نیست. یعنی شما دسترسی به منبع نرم‌افزار ندارید و می‌توانید از طریق APIهایی که نرم افزار در اختیارتان قرار می‌دهد افزونه‌ها را توسعه دهید.

سرعت و جستجو‌

سرعت ابسیدین در انجام کارها بینظیر است. حتی با کامپیوتری با ضعیف ترین امکانات می‌توانید ابسیدین را داشته باشید و از کار کردن با آن لذت ببرید. شاید برخی بگویند خوب کار کردن با نرم افزاری که فایل‌هایش روی سیستم است کاری ندارد اما واقعیت این است که در مدت دو سالی که این نرم افزار را دنبال می‌کنیم، این نرم افزار سرمایه گذاری بسیاری روی سرعت خود داشته است. سرعتی که در هر بروزرسانی بهتر می‌شود.

جستجو هم از دیگر قابلیت‌هایی است که به راحتی به دست نیامده است. ابسیدین فایل‌ها را ایندکس می‌کند و از طریق یک جستجوی عالی به شما این امکان را می‌دهد تا بتوانید به بهترین حالت در فایل‌ها جستجو کنید. اگر حتی هزاران فایل داشته باشید باز هم ابسیدین در جستجوی بین آن‌ها بدون کمترین زمانی پاسخ می‌دهد.

قدرت جستجو را وقتی فقط یک کلیدواژه از یک متن طولانی در ذهنتان است و در ثانیه پیدا می‌کنید درک می‌کنید.

قابلیت‌های جذاب دیگر

گراف ارتباطات بین یادداشت‌ها:

کشیدن رابطه بین یادداشت‌ها با استفاده از لینک‌هایی که ایجاد شده اتفاق می‌افتد. با لینک زدن فایل‌ها حالا دیگر دسترسی به فایل‌های مرتبط راحت تر می‌شود و می‌توانید بهینه تر کار کنید. در آینده در مطلبی مفصل تر به این موضوع خواهیم پرداخت.

آپدیت‌های منظم

تیم توسعه دهنده در نرم افزارهای رایگان خیلی مهم است. ابسیدین با اینکه رایگان است اما تیم توسعه‌دهنده آن مداوم آپدیت می‌دهند. تقریبا هر دو ماه یک ویژگی جذاب به ابسیدین اضافه می‌شود و اگر شما مایل باشید می‌توانید با پرداخت ۲۵ دلار زودتر به این آپدیت‌ها دسترسی داشته باشید.

پشتیبانی عالی برای فارسی‌زبانان

ابسیدین به خوبی از زبان‌های راست به چپ پشتیبانی می‌کند. این پشتیبانی در هسته اصلی نرم افزار لحاظ شده است و تقریبا تمامی آنچه یک فارسی‌زبان به آن احتیاج دارد به خوبی لحاظ شده است. نرم افزار به خوبی به فارسی ترجمه شده است و هم‌چنین تقویم فارسی که توسط کارفکر توسعه یافته است این اجازه را می‌دهد که کاربران به خوبی بتوانند یادداشت‌های خودشان را با تقویم فارسی مرتبط کنند.

مستندسازی دقیق

راهنمای استفاده و مستندات توسعه نرم افزار عالی‌ست. در بسیاری از مواقع سوالاتی برایتان پیش می‌آید که به خوبی می‌توانید جواب آن را در مستندات آن بیابید. پیش از استفاده از ابسیدین حتما توصیه می‌کنیم این راهنما را مطالعه کنید.

دعوت به انجمن کارفکر
در کارفکر قصد داریم شما را با این نرم افزار و روش‌های مدیریت دانش آشنا کنم. با عضو شدن در خبرنامه و انجمن کارفکر همراهمان باشید. اگر سوالی درباره ابسیدین نیز برایتان پیش آمد، می‌توانید در انجمن به اشتراک بگذارید.

📬 عضو کانال تلگرام کارفکر شوید!

بر روی دکمه زیر کلیک کنید و مشترک کانال تلگرام کارفکر شوید. آخرین مطالب کارفکر در کانال تلگرام منتشر می‌شود. از اینکه همراهمان هستید متشکریم.