قدرت اصلی ابسیدین در تنوع ابزارهای دسته‌بندی آن است. ابسیدین به طور کلی با ۴ ابزار به شما امکان دسته‌بندی یادداشت‌ها را می‌دهد. در این مطلب به تفصیل به هر کدام از آنها پرداخته‌ایم و در انتها با دو جدول و یک الگوریتم پیشنهادی، به طور خلاصه شما را با آن آشنا می‌کنیم.
فولدربندی (Folder)
فولدربندی سنتی‌ترین روش در دسته‌بندی فایل هاست. از ابتدای کار با کامپیوتر به ما گفته‌اند که فایل‌ها را در فولدرها قرار بده و خیالت را راحت کن. اما این همه ماجرا نیست. فولدر یک روش با یک محدودیت بسیار مهم است. شما فقط یک فایل را در یک فولدر میتوانید قرار دهید (نگویید که می‌شود فایل را در فولدر دیگر کپی کرد که واقعا کار احمقانه و سختی است!). این مهم‌ترین محدودیت فولدربندی است و فوق‌العاده اشتباه است. اگر این کار را تا به امروز انجام می‌دادید لطفا دیگر ادامه ندهید.
در ادامه به دو سوال پاسخ می‌دهیم: فولدر برای چه کارهایی مناسب است و چه کارهایی مناسبت نیست؟
اول از همه خیالتان را راحت کنم. اگر فرض کنید هیچ فولدری در ابسیدین نسازید هم به منطق کلی استفاده از ابسیدین لطمه‌ای وارد نمی‌کند. یعنی همه فایل ها در فولدر مادر باشد. ابسیدین قادر است هزاران فایل در یک فولدر را پردازش کند و اگر بی‌خیال دسته بندی شوید هم هیچ اتفاقی نمی‌افتد.
فولدر را برای چیزهایی بسازید که نوعی از فایل‌ها هستند. اینکه یک نوع از فایل‌ها در یک فولدر باشد مقسم خوبی است. یعنی مثلا پروژه‌ها، تسک‌ها، روزنوشت‌ها و … در یک فولدر باشند خوب است. والت شما نظم خوبی می‌گیرد. در اینجا خوب است مطلب مرتبط با تمپلیت‌ها را بخوانید.
قرار دادن موضوعات! بدترین چیز همین است. به هیچ وجه این کار را نکنید. مثلا روی استراتژی کار می‌کنید و مطالب مرتبط با استراتژی را در یک فولدر قرار دهید. یا مطالب دانشگاه و دوره و… اشتباه محض است این کار. نکنید! در ادامه روش‌های جایگزین را به شما می‌گوییم تا متوجه دلیل‌مان برای گفتن این موضوع باشید.
ایجاد لینک (Link)
حالا که استفاده مهم فولدربندی را فهمیدیم خوب است با لینک کردن آشنا شویم. شاید بی اغراق نباشد که بگوییم کل اینترنت بر پایه همین تکنولوژی مهم و حیاتی ایجاد شده است. لینک! دنیای اینترنت با این وسعتش با همین لینک به وجود آمد. مطالب بهم پیوسته. به نظرم بهترین توضیح برای این موضوع همین است که در اینترنت و نمونه بسیار خوب ویکی پدیا دیده‌ایم. یک مطلب در ویکی پدیا را باز کنید. مثلا مطلب ناسا در ویکی پدیا را ببینید:
در این مطلب چه چیزهایی لینک شده‌اند؟ اگر یادتان باشد آخر کتاب‌های فارسی دوره تحصیل‌مان یک بخش داشتیم به نام اعلام. اعلام یا ویژه نام واژه‌هایی بودند که می‌دانستیم به صورت مستقل خودشان دارای معنا هستند و با کلمات دیگر فرق دارند و ماجرایی پشت آنهاست. ویژه‌اند. مثلا تولستوی در متن یک عدد داشت و به آخر کتاب وصل می‌شد و میفهمیدیم تولستوی نویسنده روسی است و کتاب‌های دیگر او جنگ و صلح و آنا کارنینا است. تولستوی به خودی خود معنایی ندارد و یک ویژه نام است و داستانی پشت آن است. مثلا واژه جان گلن داخل یک لینک قرار گرفته است. یعنی جان گلن به صورت مستقل یک صفحه دارد و وقتی روی آن کلیک کنید صفحه‌ای را می‌بینید که در مورد جان گلن توضیح داده است.
توصیه‌ام برای شما در لینک کردن این راهنماست:
- آیا صفحه‌ی مستقلی دارد یا قرار است به صورت مستقل صفحه داشته باشد؟
- آیا ایجاد ارتباط معنایی و محتوایی بین این فایل و فایل دیگر سودمند است؟
- آیا ویژه است و داستانی پشت آن است؟
اگر به این سه سوال پاسخ مثبتی دادید به نظرم لینک ایجاد کنید. لینک ها در ابسیدین با تایپ کردن «[[» ایجاد می‌شود. خوبی ابسیدین این است که تمام فایل‌های موجود در والت را به شما نشان می‌دهد و میتوانید با تایپ کردن عنوان آنها به آن لینک کنید.
قابلیت دیگر لینک کردن در ابسیدین که بسیاری نمی‌دانند این است که میتوانید با درج کردن «|» کلمه‌ی دیگری را به عنوان متن لینک شده نمایش دهید. مثلا فرض کنید در مطلبی میخواهید به امروز ارجاع بدهید و متن امروز در آن درج شود میتوانید این گونه ارجاع بدهید: [[۲۰۲۴-۱۰-۲۲|امروز]] در این حالت در متن برای شما امروز نمایش داده می‌شود و با کلیک بر روی آن به یادداشت امروز که عنوان متفاوتی دارد هدایت می‌شوید.
وقتی لینک می‌کنید در گراف یک ارتباط مستقیم بین نودها ایجاد می‌شود. اگر میخواهید چیزی به صورت مستقیم بهم لینک شوند لینک کردن گزینه خوبی است.
لینک کردن همه چیز بهم. من والتی را دیدم که همه چیز را بهم لینک کرده بود. لینک کردن وقتی معنادار است که در حین خواندن یک یادداشت بخواهید به یادداشت دیگری بروید. برای همین در زدن لینک‌ها افراط نکنید. نیاز نیست برای هر چیزی یادداشت مستقل داشته باشید. موضوعات اصلی تان می‌تواند لینک باشد ولی نیاز نیست همه چیز را بهم لینک کنید.
تگ‌ها (Tag)
حالا که با لینک آشنا شدید خوب است وارد دنیای تگ‌ها شویم. به نظرم اگر خوب جا بیفتد که استفاده از تگ کجاست در دسته‌بندی یادداشت‌هایتان خیلی راحت‌تر پیش می‌روید.
یک راهنمایی خیلی راحت این است: تگ را برای چیزهایی استفاده کنید که به صورت مستقل یک صفحه ندارند! مثلا شما دارید آرشیوی از اشعار جمع می‌کنید. اشعار رباعی و قصیده و غزل و … هستند. از طرفی دسته‌بندی موضوعی هم دارند. عاشقانه، حکایت، اندوه و… موضوعات اشعارند. شاعرانی هستند که این اشعار را می‌سرایند. تا اینجای کار ۳ دیتای مهم در مورد اشعار داریم. نویسندگان یک اعلام است و در بخش قبل گفتیم که برایش صفحه ایجاد کنید. علت ایجاد صفحه هم این است که بعدا یادتان می‌رود آن نام چیست و پیدا کردنش سخت. در ساده‌ترین حالت ممکن برایش صفحه ایجاد کنید. پس می‌رویم سراغ دو دیتای دیگر. موضوع و نوع شعر. آیا برایتان اینکه شعر قصیده یا غزل یا دوبیتی باشد مهم است؟ برای من مهم نبود پس تگ میزنم. به دردم میخورد که یک بار غزل‌ها را ببینم ولی آنقدر اهمیتی ندارد که برایش یک صفحه بزنم. می‌ماند موضوع. برخی موضوعات واقعا برایم مهم هستند و دوست دارم در یک یادداشت جداگانه به ان‌ها بپردازم یا پرداخته‌ام. آنها را لینک می‌کنم و اگر موضوعی هنوز در مرحله اهمیت برایم قرار نگرفته است تگ میزنم.
یک سند بسازید و موضوعات را لیست کنید. بدانید برای کدام‌ها صفحه دارید و برای کدام‌ها ندارید. اسم این سند را بگذارید راهنمای موضوع و در یک جای در چشم در والتتان قرار دهید. باعث می‌شود مداوما آن را ببینید و یادتان نرود.
چند تگ را برای همه فایل‌هایتان بزنید: نوع و وضعیت. مثل تگ یک سند داشته باشید و وضعیت ها را مشخص کنید. منظورم از وضعیت این‌هاست: Todo / Doing /Done یعنی بدانید وضعیت هر سند چیست و آن را با تگ مشخص کنید. نوع هم مشخص است. نوع اسنادی که ایجاد می‌کنید را حتما به صورت تگ داشته باشید.
متادیتا (Meta data)
متادیتا یک موجودیت جالب در ابسیدین است که میتوانید به صورت ترکیبی از موارد بالا استفاده کنید اما اگر حد و مرز آن را مشخص نکنید سردرگم می‌شوید.
متادیتا بعد از آپدیت ۱.۴.۰ در ابسیدین به صورت پیش فرض ایجاد شد. میتوانید با تایپ سه خط فاصله”—” در ابتدای یادداشت، Properties را فعال نموده و از متادیتاهای متنوع استفاده کنید. متادیتا را برای چیزهایی درج کنید که لازم می‌دانید برای آن نوع فایل‌ها داشته باشید. مثلا در مثالی که بالا زدیم نوع فایل در همه فایل‌ها هست. زمان ایجاد فایل یک متادیتا است. تاریخ شمسی تولید یک فایل یا تاریخ بروزرسانی متادیتاهایی هستند که میتوانید برای یک فایل ایجاد کنید. یا مثلا در روزنوشت ها مشخص کنید چند قدم در روز راه رفتید که در انتهای هفته و ماه بتوانید ببینید هر روز چند قدم راه رفته‌اید.
در مطلب جداگانه‌ای درباره Metadata و Properties توضیحات بیشتری خواهیم داد.
| ویژگی | تناظر یک به یک | خروجی در Dataview | خروجی در گراف | سهولت کاربری و فراخوانی دسته‌ها | قابلیت اصلاح |
| فولدر (Folder) | هست | دارد | ندارد | راحت | راحت |
| لینک (Link) | نیست | دارد | به صورت مستقیم | راحت | راحت |
| تگ (Tag) | نیست | دارد | به صورت یک نود مستقل | راحت | راحت |
| متادیتا (Meta data) | نیست | دارد | ندارد | سخت | سخت |
درباره خروجی در Dataview نیز در یک مطلب جداگانه‌ای به معرفی این پلاگین کاربردی می‌پردازیم که به زودی در کارفکر بارگذاری می‌شود. خروجی در گراف، سهولت کاربری و قابلیت اصلاح نیز برای دو روش لینک و تگ در مقایسه با فولدر و متادیتا از ارزیابی بهتری برخوردار هستند. در کل قابلیت لینک و تگ، شاید اولویت بهتری برای به کارگیری دسته‌بندی یادداشت‌ها باشد.
| ویژگی | موارد استفاده | چند مثال کاربردی |
| فولدر (Folder) | دسته‌بندی که واقعا نوعی از فایل محسوب شود و یک تمپلیت برای آن تعریف کرده‌اید. | Project Area Resource Archive |
| لینک (Link) | یادداشت‌ها یا عناوینی که با یکدیگر ارتباط معنایی و محتوایی دارند. | ۱- روز سه‌شنبه کلاس استراتژی برگزار شد و استاد درباره [[مکاتب استراتژی]] و [[استراتژی باز]] مطالب مفیدی بیان کرد. ۲- یکی از روش‌های دسته‌بندی مطالب، [[روش PARA]] است. |
| تگ (Tag) | یادداشت‌هایی که نمی‌خواهیم برای آنها صفحه جدید بسازیم. | / #غزل/ #قصیده #تکمیل_شده #درحال_انجام/ #غیرفعال |
| متادیتا (Meta data) | یافتن و دسته‌بندی کردن همه یا بخشی از یادداشت‌ها از طریق فیلتر‌هایی که خودمان اعمال می‌کنیم. | مکان: دانشگاه تاریخ: {{امروز}} Tags: استراتژی |
الگوریتم پیشنهادی
برای اینکه ذهنتان موقع دسته‌بندی راحت‌تر باشد، مطالب این نوشته را در یک الگوریتم خلاصه کرده‌ایم تا بتوانید بهتر تصمیم بگیرید. این الگوریتم نسخه اول منطق دسته‌بندی یادداشت‌هاست که توسط کارفکر ارائه شده. همانطور که ابتدای یادداشت گفتیم، این مطالب بیشتر جنبه توصیه دارند. برای همین الگوریتم پیش رو با فیدبک‌‌های کاربران و یا از طریق بحث و گفتگو در قسمت انجمن کارفکر، قابل ارتقا و بهبود است.
- در این مطلب درباره تفاوت لینک و تگ نکته خوبی بیان شده. مثلا در پاسخ به این سوال که باید از تگ استفاده کنیم یا لینک اینطور پاسخ داده که جواب واحدی برای این سوال وجود ندارد. در واقع از لینک به برای ارتباط میان یادداشت‌ها با یکدیگر استفاده می‌شود و از تگ زمانی استفاده می‌کنیم که می‌خواهیم یادداشت خود را به یک ایده یا ویژگی که بعدا قابل ردیابی باشد، مرتبط کنیم.
- ممکن است درباره تفاوت کارکرد تگ و متادیتا نیز برایتان سوال پیش آمده باشد. وقتی از قابلیت تگ می‌توان در متادیتا استفاده کرد، چه نیازی به تگ‌گذاری مجدد در یادداشت است. پاسخ این است که قابلیت دسترسی یادداشت از طریق تگ‌گذاری به مراتب از متادیتا راحت‌تر است. چرا که با سرچ تگ مورد نظر خود و یا کلیک بر روی آن، میتوانید به یادداشت خود وارد شوید. البته با استفاده از متادیتا قابلیت این را دارید که دسترسی خود را بهینه کنید و با فیلتر‌های دیگری غیر از تگ به یادداشت‌های خود دسترسی پیدا کنید.
جمع‌بندی
برای سازماندهی بهینه یادداشت‌ها در Obsidian، استفاده از فولدرها را به حداقل برسانید و فقط در مواردی از فولدر استفاده کنید که مطمئنید مطلب شما نوع خاصی از فایل محسوب می‌شود. هر چقدر بتوانید مطالب خود را ذیل چند پوشه مشخص، دسته‌بندی کنید بهتر است. باز هم می‌گوییم این فقط یک توصیه است و ممکن است شما با پوشه‌بندی زیاد راحت‌تر باشید. همچنین سیاستی مشخص برای استفاده از تگ‌ها و لینک‌ها تدوین کنید. از لینک زمانی استفاده کنید که میخواهید دو یادداشت را که ارتباط معنایی و محتوایی دارند بهم متصل کنید. از تگ نیز زمانی استفاده کنید که میخواهید یادداشت خود را با یک مولفه که بعدا قابل ردیابی باشد متصل کنید. همچنین متادیتاهایی را انتخاب کنید که بتوانید از آنها خروجی‌های موردنیاز را دریافت کنید. این روشها به شما کمک می‌کنند تا یادداشت‌های خود را به‌صورت کارآمد و منظم دسته‌بندی و مدیریت کنید.
- ۱ نرم افزار ابسیدین (Obsidian) چیست؟
- ۲ چطور در ابسیدین یادداشت‌های خود را دسته‌بندی کنیم؟
- ۳ چطور قابلیت سینک در ابسیدین را با کمترین هزینه فعال کنیم؟
- ۴ راهنمای استفاده از افزونه Templater در ابسیدین؛ چطور در ابسیدین حرفه‌ای یادداشت بسازیم؟
- ۵ معرفی پلاگین کاربردی در ابسیدین؛ QuickAdd راهکاری برای مدیریت خودکار یادداشت‌ها
- ۶ افزونه تقویم فارسی ابسیدین؛ بهترین ابزار گزارش‌نویسی روزانه برای یک ایرانی
1 دیدگاه دربارهٔ «چطور در ابسیدین یادداشت‌های خود را دسته‌بندی کنیم؟»
بازتاب: راهنمای استفاده از افزونه Templater در ابسیدین؛ چطور در ابسیدین حرفه‌ای یادداشت بسازیم؟ - کارفکر